Aan het buitenland gehecht : Over verankering en strategie van Nederlands buitenlandbeleid

Klem, Martijn; Knapen, Ben; Arts, Gera; Kleistra, Yvonne; Rem, Marijke

doi:10.5117/9789089643018

Download

PDF Viewer

Author(s)

Klem, Martijn

Knapen, Ben

Arts, Gera

Kleistra, Yvonne

Rem, Marijke

Language

Dutch; Flemish

Show full item record

Abstract

Also available in English "http://www.aup.nl/do.php?a=show_visitor_book&isbn=9789089643285">Attached to the World Few other countries are so interrelated with the world around us in political, economic, and social respects as the Netherlands. This means that the Dutch government needs to be alert in its response to the risks and opportunities presented by a rapidly changing world. Addressing this issue, the Scientific Council for Government Policy (wrr) offers some reflections in this report, guided by the question how the Netherlands can develop a foreign policy strategy that matches the changing power relations in the world and the radically changed character of international relations. The answer to this question is a reorientation. This means making transparent choices, making smarter use of Europe as our dominant arena, and, finally, choosing an approach that makes better use of the growing role of non-state actors. The report's recommendations not only underline the necessity of reorientation but also show how this could be accomplished in practice.

Ook verschenen in het Engels "http://www.aup.nl/do.php?a=show_visitor_book&isbn=9789089643285">Attached to the World De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) bepleit in zijn rapport Aan het buitenland gehecht een nieuwe aanpak van het buitenlandbeleid. De wereld om ons heen is onderhevig aan veranderende machtsverhoudingen, wordt bevolkt door andere spelers dan in het verleden, en wordt gekenmerkt door een sterkere verknoping van nationale en internationale vraagstukken. Dit vraagt om nieuwe antwoorden, om een heroriëntatie op het buitenlandbeleid. Het rapport wordt op 30 november namens de regering in ontvangst genomen door de minister van Buitenlandse Zaken, dr. U. Rosenthal. Het rapport stelt vast dat de internationale betrekkingen radicaal van karakter zijn veranderd. De vertrouwde afbakening tussen binnen- en buitenland vervaagt steeds verder, met name in Europa. Een groot deel van de Nederlanders ervaart dit evenwel nog anders. Tegelijkertijd neemt hun onzekerheid over de positie van Nederland in de wereld toe, mede door de recente financiële crisis. Het WRR-rapport bepleit een strategischer aanpak van de buitenlandpolitiek en schetst daarvoor een afwegingskader. Hiermee kunnen duidelijke keuzes worden gemaakt. Bijvoorbeeld door de nadruk te leggen op beleidsterreinen waarop Nederland sterk is en zich langere tijd wil profileren, zoals water, voedsel, of internationaal recht. De keuzes moeten ertoe bijdragen dat het profiel, de zichtbaarheid en de invloed van Nederland worden vergroot. Door in het buitenlandbeleid de samenhang tussen nationale en internationale belangen sterker te benadrukken, zal dat beleid in eigen land op ruimere steun kunnen rekenen, verwacht de WRR. De nieuwe aanpak zal er volgens de WRR toe leiden dat de algemene buitenlandstrategie een zaak van de gehele ministerraad wordt. Deze aanpak impliceert geen herijking of ontkokering van het buitenlandbeleid. Het vraagt een andere benadering, een andere houding. De Europese Unie is en blijft voor Nederland de meest dominante arena voor internationale samenwerking. Wie zijn doelen in het buitenlandbeleid wil bereiken, moet juist hier invloed uitoefenen, juist hier excelleren om zijn nationale belangen te realiseren. Volgens de WRR vergt dit een antwoord op de vragen: in wat voor Europa willen wij leven en hoe kunnen we onze invloed aanwenden om dit Europa naar vermogen mee vorm geven? Daarbij zou het passen wanneer ons land de praktijk van de ons omringende landen volgt en de minister-president daadwerkelijk tot eerstverantwoordelijke voor het EU-beleid aanwijst, aan het hoofd van het 'ministerie van Algemene en Europese Zaken'. Een strategischer buitenlandbeleid vraagt om een adequate uitvoering. Naast organisatorische aanscherpingen, kunnen bestaande instrumenten beter worden benut. Zo meent de WRR dat het postennet van diplomatieke vertegenwoordigingen in de wereld niet gebaseerd moet zijn op vaste reflexen, maar een afgeleide dient te zijn van een heldere strategie. Tevens zijn nieuwe vormen van samenwerking met andere landen noodzakelijk, waarbij ook nadrukkelijk ruimte en erkenning ontstaan voor samenwerking met niet-statelijke actoren zoals bedrijven, ngo's en belangenorganisaties. Kortom: de WRR bepleit in de buitenlandse politiek strategisch-inhoudelijk scherp te kiezen, te streven naar excellentie binnen Europa en een faciliterend medespeler te worden in de wereld van niet-statelijke actoren. Tevens zijn in het kader van dit onderzoek gepubliceerd: "http://www.wrr.nl/content.jsp?objectid=5464">WRR-webpublicatie nr. 43, Internationalisering en Europeanisering van strafrechtelijke rechtshandhaving in Nederland, dr.mr. A. van den Brink "http://www.wrr.nl/content.jsp?objectid=5302">WRR-webpublicatie nr. 42, Het Nederlandse veiligheidsbeleid in een veranderende wereld, drs. M.H. Klem